Po raz 24. wydali kalendarz

To już 24. wydanie sztandarowego wydawnictwa Grudziądzkiego Towarzystwa Kultury. Kalendarz Grudziądzki 2020, który niebawem trafi do rąk czytelników, wzbogaca listę przedsięwzięć realizowanych w ramach obchodów Grudziądzkiego Roku Błękitnej Pamięci. Promocja najnowszego wydania odbędzie się 28 listopada o godzinie 17:00 w Klubie Akcent.

Najnowszy, 24. tom wydawnictwa Grudziądzkiego Towarzystwa Kultury zawiera trzy obszerne pozycje nawiązujące do 100. rocznicy powrotu Grudziądza w granice Macierzy. W artykułach, opatrzonych okolicznościowym logotypem, przypomniano najważniejsze wydarzenia i fakty towarzyszące marszowi naszych przodków do Niepodległej; rolę jaką w pamiętnym 1920 r. odegrała grudziądzka twierdza oraz sylwetkę wówczas rotmistrza – później generała Zygmunta Podhorskiego, który przed stu laty, w szeregach Błękitnej Armii, wkroczył do Grudziądza na czele oddziałów polskiej kawalerii. Pamięć o pierwszym dowódcy Centrum Wyszkolenia Kawalerii jest żywa do dziś. Artykuły rocznicowe są bogato ilustrowane. Nieprzypadkowo okładkę Kalendarza zdobi zdjęcie przedstawiające grudziądzki symbol odzyskania niepodległości – pomnik Żołnierza Polskiego na Rynku.

Z cienia zapomnienia wydobywamy sylwetkę patrioty, uczestnika strajków szkolnych, powstańca wielkopolskiego, podoficera zawodowego Wojska Polskiego, obrońcy ojczyzny w 1939 r. Robert Piłat – przedwojenny grudziądzki kupiec, działacz społeczny, prezes chórów Echo i Moniuszko, po powrocie z niewoli trafił, jako jeden z wielu zakładników, do aresztu w słynnym Internacie. Kiedy wyszedł na wolność, wraz z Tadeuszem Kaube zaangażował się w tworzenie tajnej organizacji Rota, którą szybko zlikwidowano, a jej członków postawiono przed berlińskim sądem wojskowym. Za działalność konspiracyjną przeciwko niemieckiemu okupantowi Piłata skazano na 15 lat ciężkiego więzienia. W 1945 r. za ten sam czyn (!) został aresztowany przez NKWD i wywieziony na Ural, gdzie zmarł w gułagu.

Czytelnicy Kalendarza mają okazję poznać bliżej „swojego” człowieka z Hollywood. Okazało się, że oglądany czy to na dużym ekranie, czy też w popularnym kiedyś telewizyjnym programie „W Starym Kinie” aktor amerykański Leo White, jedna z najpopularniejszych postaci drugiego planu, ma grudziądzkie korzenie. Za oceanem spełnił młodzieńcze marzenia i zrobił wielką karierę filmową. Występował u boku swojego przyjaciela Charliego Chaplina, a także Humpreya Bogarta, Rudolfa Valentino, Ronalda Reagana, Grety Garbo, Marleny Dietrich i wielu innych gwiazd srebrnego ekranu. Zgrał w kilkuset filmach (nieoficjalnie było ich około dwa tysiące!) takich jak, m.in. Charlie bokserem, Charlie i hrabia, Ben Hur, Flip i Flap: Brat diabła, Krew na piasku, Ludzie w hotelu, Imperatorowa, Arszenik i stare koronki, Casablanca, Dyktator.

Przeczytamy ponadto o: skardze do króla Zygmunta I na bezprawie krzyżackich władców, z którą Mikołaj Kopernik wystąpił na sejmiku w Grudziądzu (1521); nowej wystawie poświęconej Centrum Wyszkolenia Kawalerii, która na stałe zagościła w Pałacu Opatek; dorocznym zjeździe kawaleryjskim; dworku w Nowym Młynie i parafii w podgrudziądzkim Szynychu.

Dowiemy się za co został rozstrzelany w grudziądzkiej cytadeli w 1935 r. były oficer polskiej marynarki wojennej i dlaczego przestał istnieć zespół muzyki kameralnej Ad Deliberandum uważany przed laty za wizytówkę Grudziądza i regionu.

W wywiadzie dla naszego Kalendarza Edmund Otremba opowiada o grudziądzkim bigbicie. Podczas promocyjnego spotkania w klubie Akcent ten znany i lubiany wokalista zaśpiewa w duecie z Teresą Chodyną stare i nowe przeboje.

Na żałobnych kartach umieszczono wspomnienia o zmarłych w ostatnich miesiącach: Łukaszu Kwiatkowskim, czołowym kolarzu torowym, dwukrotnym olimpijczyku, medaliście mistrzostw świata, Europy i Polski; Grzegorzu Rygielskim, nauczycielu, instruktorze harcerskim i sportowym, plastyku, ilustratorze wydawnictw GTK, w tym Kalendarza Grudziądzkiego; lekarzu i społeczniku, ppłk. Jerzym Daroszewskim, wieloletnim prezesie grudziądzkiego PCK oraz Barbarze Krzyś, zasłużonej bibliotekarce.

W Kalendarzu znajdziemy stałe pozycje: calendarium grudziądzkie, notki o patronach ulic w mieście, informacje o grudziądzkich publikacjach oraz kalendarz imprez kulturalnych, sportowych i turystycznych.

W imieniu rady redakcyjnej zapraszam na promocję Kalendarza i życzę przyjemnej lektury.

Wstęp wolny.

Nadesłany tekst: Ryszard Byner