Grudziądz
160. rocznica urodzin Wiktora Kulerskiego
W czwartek, 20 marca, o godzinie 12.00 odbędzie się uroczystość upamiętniająca 160. rocznicę urodzin Wiktora Kulerskiego – polskiego działacza społeczno-politycznego, założyciela i wydawcy „Gazety Grudziądzkiej”.
Wiktor Kulerski urodził się w 1865 roku w Grucie pod Grudziądzem. Jego matka była Niemką, a ojciec zgermanizowanym Polakiem wywodzącym się z rodziny chłopskiej. Świadomość narodową Wiktor Kulerski zawdzięczał matce i polskiemu nauczycielowi. Początkowo uczęszczał do pruskich szkół w Radzyniu Chełmińskim i Lubawie, następnie do Królewskiego Katolickiego Seminarium Nauczycielskiego w Grudziądzu, skąd w 1883 roku został wydalony za udział w obchodach 200. rocznicy odsieczy wiedeńskiej. Nauczycielem ostatecznie został w 1887 roku, jednak z czasem porzucił ten zawód z uwagi na przeszkody doznawane ze strony władz pruskich. Po ślubie, na początku lat 90. XIX wieku, założył w Sopocie pensjonat „Dom Polski”.
Był to jeden z pierwszych ośrodków wypoczynkowych przeznaczonych dla klienteli polskiej. Pierwsze kroki jako dziennikarz stawiał Kulerski w stolicy Niemiec, gdzie posługując się pseudonimem Wiktor Radzyński, współpracował z redakcją „Gazety Polskiej w Berlinie”. Tam też był przez pewien czas prezesem Towarzystwa Przemysłowców Polskich. Do Sopotu powrócił w 1892 roku. Już wtedy towarzyszył mu zamysł stworzenia własnego wydawnictwa. W tamtym czasie współpracował też z „Gazetą Gdańską”, pierwszym polskim przedsięwzięciem prasowym w Gdańsku.
W październiku 1894 roku ukazał się pierwszy numer „Gazety Grudziądzkiej”, z czasem największego polskojęzycznego wydawnictwa na świecie. Prowadzone przez Kulerskiego zakłady graficzne wydawały też liczne książki, czasopisma i druki okolicznościowe. Otwarcie propolska postawa Kulerskiego zawiodła go do parlamentu Rzeszy Niemieckiej, gdzie w latach 1903–1911 pozostawał rzecznikiem polskich interesów jako poseł. Jeszcze przed I wojną światową Wiktor Kulerski zamieszkał w Owczarkach pod Grudziądzem, a w Tuszewie wybudował nowoczesne zakłady graficzne. W tamtym czasie był też aktywny politycznie.
W 1912 roku założył Katolicko-Polską Partię Ludową, która głosiła hasła solidarności narodowej i emancypacji politycznej oraz obrony praw ludności polskiej pod panowaniem pruskim. Prócz tego Kulerski działał też w polskich organizacjach, tworzył sieci towarzystw ludowych oraz współorganizował gniazda „Sokoła”. Aktywnie propagował polską kulturę, tradycję i historię. Podczas I wojny światowej prowadził działania na rzecz odbudowy państwowości polskiej. Opowiadał się za taktyczną współpracą z państwami centralnymi, a po klęsce Niemiec stanął na czele grudziądzkiej Rady Ludowej. Został też przedstawicielem rządu polskiego w Międzynarodowej Komisji Granicznej, której zadaniem było wyznaczenie północno-zachodnich granic Rzeczypospolitej.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Wiktor Kulerski nie zaniechał działalności wydawniczej i politycznej. Współpracował przy tworzeniu regionalnych struktur ruchu ludowego, aktywnie wspierając przy tym politykę Wincentego Witosa. W latach 1928–1935 zasiadał w Senacie RP. Zyskał popularność jako obrońca zasad demokratycznych, ostrzegający przed zagrożeniem niemieckim i rewolucją bolszewicką.
Opowiadał się za Polską silną gospodarczo, funkcjonującą w oparciu o zasady pluralizmu politycznego, nade wszystko wolności słowa i chrześcijańskich tradycji.
Wiktor Kulerski zmarł nagle w swoim domu w Owczarkach 18 września 1935 roku. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Grudziądzu. Dzień jego pogrzebu był w Grudziądzu dniem żałoby, a ceremonii towarzyszyła wielotysięczna manifestacja patriotyczna.
Program obchodów 160. rocznicy urodzin Wiktora Kulerskiego:
9.00 Wystawa okolicznościowa „Wiktor Kulerski – 160. rocznica urodzin”
Gmach główny Biblioteki Miejskiej im. W. Kulerskiego
Wystawę można oglądać do 31 marca 2025 roku w godzinach otwarcia Biblioteki.
9.30 Uroczyste otwarcie Konkursu Kulinarnego im. Wiktora Kulerskiego – „Kuchnia czasów Ludwika Rydygiera”. Temat wiodący – „Ryby i desery z lasu”
Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich im. M. Skłodowskiej-Curie w Grudziądzu
10.00 Gra biblioteczna o Wiktorze Kulerskim „Być wzorem za Wiktorem”
Gmach główny Biblioteki Miejskiej im. W. Kulerskiego
11.00 Uroczystość odsłonięcia i poświecenia nowego nagrobka Wiktora Kulerskiego
Cmentarz Farny, ul. Cmentarna, sektor 36, rząd 2, miejsce 34
12.00 Złożenie kwiatów pod obeliskiem Wiktora Kulerskiego
Skwer na Plantach przy al. 23 Stycznia
13.00 Ogłoszenie wyników i wręczenie nagród w Konkursie Kulinarnym im. Wiktora Kulerskiego
Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich im. M. Skłodowskiej-Curie w Grudziądzu
17.00 Dziedzictwo kulinarne Grudziądza – promocja publikacji „Marta. Godna zaufania doradczyni w sztuce kulinarnej i w wielu innych dziedzinach gospodarstwa domowego” oraz spotkanie z tłumaczkami i redaktorkami książki autorstwa Minny Hooff (czytaj więcej)
Muzeum Handlu Wiślanego, ul. Spichrzowa 33-35
Urząd Miejski w Grudziądzu
Data dodania 10 marca 2025