Upamiętniliśmy 160. rocznicę urodzin Wiktora Kulerskiego

W ramach obchodów zaplanowano wiele wydarzeń. W grudziądzkiej bibliotece dostępna jest wystawa okolicznościowa „Wiktor Kulerski – 160. rocznica urodzin”. Można ją oglądać do 31 marca w godzinach otwarcia biblioteki.

Tradycyjnie w Zespole Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich im. M. Skłodowskiej-Curie w Grudziądzu odbył się Konkurs Kulinarny im. Wiktora Kulerskiego – „Kuchnia czasów Ludwika Rydygiera”. Temat wiodący – „Ryby i desery z lasu”.

Po południu w Muzeum Handlu Wiślanego FLIS zaplanowana była promocja publikacji „Marta. Godna zaufania doradczyni w sztuce kulinarnej i w wielu innych dziedzinach gospodarstwa domowego” oraz spotkanie z tłumaczkami i redaktorkami książki autorstwa Minny Hooff.  

Jednak najważniejszym punktem obchodów była uroczystość odsłonięcia i poświecenia nowego nagrobka Wiktora Kulerskiego na Cmentarzu Farnym (ul. Cmentarna, sektor 36, rząd 2, miejsce 34), a także złożenie kwiatów pod obeliskiem Wiktora Kulerskiego na skwerze na Plantach przy al. 23 Stycznia.

160. rocznica urodzin Wiktora Kulerskiego

pokaż poprzednie zdjęcia pokaż następne zdjęcia

Wiktor Kulerski urodził się w 1865 roku w Grucie pod Grudziądzem. Jego matka była Niemką, a ojciec zgermanizowanym Polakiem wywodzącym się z rodziny chłopskiej. Świadomość narodową Wiktor Kulerski zawdzięczał matce i polskiemu nauczycielowi. Początkowo uczęszczał do pruskich szkół w Radzyniu Chełmińskim i Lubawie, następnie do Królewskiego Katolickiego Seminarium Nauczycielskiego w Grudziądzu, skąd w 1883 roku został wydalony za udział w obchodach 200. rocznicy odsieczy wiedeńskiej. Nauczycielem ostatecznie został w 1887 roku, jednak z czasem porzucił ten zawód z uwagi na przeszkody doznawane ze strony władz pruskich. Po ślubie, na początku lat 90. XIX wieku, założył w Sopocie pensjonat „Dom Polski”.

 

Był to jeden z pierwszych ośrodków wypoczynkowych przeznaczonych dla klienteli polskiej. Pierwsze kroki jako dziennikarz stawiał Kulerski w stolicy Niemiec, gdzie posługując się pseudonimem Wiktor Radzyński, współpracował z redakcją „Gazety Polskiej w Berlinie”. Tam też był przez pewien czas prezesem Towarzystwa Przemysłowców Polskich. Do Sopotu powrócił w 1892 roku. Już wtedy towarzyszył mu zamysł stworzenia własnego wydawnictwa. W tamtym czasie współpracował też z „Gazetą Gdańską”, pierwszym polskim przedsięwzięciem prasowym w Gdańsku.

 

W październiku 1894 roku ukazał się pierwszy numer „Gazety Grudziądzkiej”, z czasem największego polskojęzycznego wydawnictwa na świecie. Prowadzone przez Kulerskiego zakłady graficzne wydawały też liczne książki, czasopisma i druki okolicznościowe. Otwarcie propolska postawa Kulerskiego zawiodła go do parlamentu Rzeszy Niemieckiej, gdzie w latach 1903–1911 pozostawał rzecznikiem polskich interesów jako poseł. Jeszcze przed I wojną światową Wiktor Kulerski zamieszkał w Owczarkach pod Grudziądzem, a w Tuszewie wybudował nowoczesne zakłady graficzne. W tamtym czasie był też aktywny politycznie.

 

W 1912 roku założył Katolicko-Polską Partię Ludową, która głosiła hasła solidarności narodowej i emancypacji politycznej oraz obrony praw ludności polskiej pod panowaniem pruskim. Prócz tego Kulerski działał też w polskich organizacjach, tworzył sieci towarzystw ludowych oraz współorganizował gniazda „Sokoła”. Aktywnie propagował polską kulturę, tradycję i historię. Podczas I wojny światowej prowadził działania na rzecz odbudowy państwowości polskiej. Opowiadał się za taktyczną współpracą z państwami centralnymi, a po klęsce Niemiec stanął na czele grudziądzkiej Rady Ludowej. Został też przedstawicielem rządu polskiego w Międzynarodowej Komisji Granicznej, której zadaniem było wyznaczenie północno-zachodnich granic Rzeczypospolitej.

 

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Wiktor Kulerski nie zaniechał działalności wydawniczej i politycznej. Współpracował przy tworzeniu regionalnych struktur ruchu ludowego, aktywnie wspierając przy tym politykę Wincentego Witosa. W latach 1928–1935 zasiadał w Senacie RP. Zyskał popularność jako obrońca zasad demokratycznych, ostrzegający przed zagrożeniem niemieckim i rewolucją bolszewicką.

Opowiadał się za Polską silną gospodarczo, funkcjonującą w oparciu o zasady pluralizmu politycznego, nade wszystko wolności słowa i chrześcijańskich tradycji.

 

Wiktor Kulerski zmarł nagle w swoim domu w Owczarkach 18 września 1935 roku. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Grudziądzu. Dzień jego pogrzebu był w Grudziądzu dniem żałoby, a ceremonii towarzyszyła wielotysięczna manifestacja patriotyczna.



Emilia Augustynowicz
Urząd Miejski w Grudziądzu