Historia Grudziądza

Historia miasta sięga okresu pierwszych Piastów i wiąże się z działalnością misyjną jaka była prowadzona na terenie Prus. Właścicielem Grudziądza oraz całej Ziemi Chełmińskiej został biskup misyjny Chrystian. W związku z nieefektywnym działaniem Chrystiana kontynuacją misji zajął się sprowadzony przez Konrada Mazowieckiego Zakon Krzyżacki, który przejął we władanie Ziemię Chełmińską wraz z Grudziądzem. Odtąd, aż do II pokoju toruńskiego w 1466 roku miasto pozostawało we władaniu Zakonu.

Po podpisaniu traktatu pokojowego Ziemia Chełmińska przeszła we władanie Polski. Miasto rozwijało się dynamicznie aż do XVII wieku, kiedy padło ofiarą nieustannych wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą. Los Grudziądza został przypieczętowany I rozbiorem Polski w 1772 roku. Wtedy to na mocy rozbioru miasto przejęło państwo pruskie. Wkrótce po tym wydarzeniu w wyniku decyzji nowych władz, w 1776 roku wybudowano w sąsiedztwie potężną twierdzę, której walory obronne i architektoniczne po dzień dzisiejszy możemy podziwiać.

Okres zaborów nie był dla miasta czasem straconym. Pomimo licznych represji władz oraz nasilającej się germanizacji miasto zyskało nowe zakłady przemysłowe, most na Wiśle oraz połączenia kolejowe. Największy  rozwojów miasta  przypadał na II połowę XIX wieku.

W 1920 roku po blisko 150 latach niewoli miasto powróciło ponownie w granice Rzeczpospolitej. Był to już zupełnie inny Grudziądz niż ten z okresu wojen krzyżackich. Wzrost gospodarczy trwał nadal a jego widocznym znakiem dla mieszkańców oraz dla całego kraju była zorganizowana w mieście w 1925 roku I Pomorska wystawa Rolnictwa i Przemysłu. Oficjalnego otwarcia wystawy dokonał ówczesny Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej – Stanisław Wojciechowski.

Oprócz walorów przemysłowych, Grudziądz nabrał także znaczenia militarnego. W mieście utworzono znane w całym kraju Centrum Wyszkolenia Kawalerii, Centrum Wyszkolenia Żandarmerii oraz Lotniczą Szkołę Strzelania i Bombardowania. Ze względu na bliskość granicy z Niemcami w Grudziądzu rozlokowano także liczne jednostki wojskowe.

We wrześniu 1939 roku ponownie miasto znalazło się w wojennej zawierusze. W wyniku agresji nazistowskich Niemiec Grudziądz znalazł się pod okupacją, naznaczoną licznymi aktami terroru i okrucieństwa. W 1945 roku miasto zostało wyzwolone, lecz niestety ponad 60% jego zasobów zostało zniszczonych. Po II wojnie światowej w Grudziądzu rozpoczął się systematyczny proces odbudowy.